Gazeta Podatkowa nr 35 (1806) z dnia 4.05.2021

Renta wypadkowa wyższa niż z ubezpieczenia rentowego

Gdy ubezpieczony stanie się niezdolny do pracy w wyniku wypadku przy pracy, może korzystać ze stosownych świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Zalicza się do nich m.in. renta z tytułu niezdolności do pracy, której wysokość, także ta gwarantowana, jest korzystniejsza od renty z ubezpieczenia rentowego.

Podstawowe zasady

W koszyku świadczeń należnych z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, określonym w art. 6 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1205), zwanej ustawą wypadkową, znajduje się m.in. renta z tytułu niezdolności do pracy.

Przy ustalaniu prawa do tego świadczenia, jego wysokości oraz wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2021 r. poz. 291 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną, z wyjątkiem art. 57 ust. 1 pkt 4 oraz art. 101a tej ustawy, z uwzględnieniem przepisów ustawy wypadkowej (patrz tabela).

Stanowi o tym art. 17 ust. 1 ustawy wypadkowej, która jednocześnie zastrzega (w art. 17 ust. 2 i 3), iż:

• renta z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
• przy ustalaniu podstawy wymiaru renty nie stosuje się ograniczenia wskaźnika wysokości podstawy, o którym mowa w art. 15 ust. 5 ustawy emerytalnej, tj. do 250%.

Kwoty gwarantowane

Brak ograniczenia wskaźnika wysokości podstawy przy ustalaniu podstawy wymiaru renty powoduje, że świadczenie to z ubezpieczenia wypadkowego może być wyższe niż ustalane na ogólnych zasadach z ubezpieczenia rentowego.

Ponadto, za sprawą art. 18 ust. 1 pkt 1 i 2 z uwzględnieniem ust. 2 ustawy wypadkowej, renta z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż:

• 80% podstawy jej wymiaru (tym razem jednak obliczonej od wskaźnika ograniczonego do 250%) - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy i
• 60% podstawy jej wymiaru (obliczonej jak wyżej) - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.

Dwuetapowe obliczenia

Organ rentowy oblicza wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego w dwóch etapach:

• w pierwszym - ustalana jest wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem:
• kwoty bazowej,
• podstawy wymiaru renty (ustalonej w oparciu o faktyczny, nieograniczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty) oraz
• udokumentowanych okresów składkowych i nieskładkowych (w wymiarze ograniczonym do 1/3 okresów składkowych) i
• tzw. stażu hipotetycznego, tj. okresu, jaki brakuje do pełnych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym świadczeniobiorca osiągnąłby 60 lat,
• w drugim - sprawdzane jest, czy wyliczona renta z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową nie jest niższa niż gwarantowane odpowiednio 60% lub 80% podstawy wymiaru renty.

Ostatecznie wybierany jest zawsze wariant korzystniejszy dla świadczeniobiorcy.

Co istotne, ten dwuetapowy sposób obliczenia stosowany jest również przy każdorazowym przeliczeniu renty (np. poprzez doliczenie wypracowanego po przyznaniu świadczenia stażu pracy).

Wyższa także minimalna renta

Ustalona wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy nie może być niższa niż przewidziana najniższa kwota tego świadczenia.

Także i ta wartość jest korzystniejsza dla osób, którym renta przysługuje z ubezpieczenia wypadkowego. Otóż za sprawą art. 20 ust. 2 ustawy wypadkowej nie może być ona niższa niż 120% kwoty najniższej odpowiedniej renty ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą emerytalną (patrz tabela).

Kalkulator wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy dostępny jest w serwisie kalkulatory.gofin.pl.

Wnioskowanie o świadczenie

Patrząc na to zagadnienie całościowo, wiele czynników wskazuje na to, iż z założenia renta tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego jest korzystniejsza od należnej z ubezpieczenia rentowego.

Osoba, która stała się niezdolna do pracy w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, ubiegająca się o rentę, np. korzystając z opracowanego przez organ rentowy formularza ERN - Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy, powinna pamiętać, aby w "Zakresie wniosku" wskazać, iż wnosi o przyznanie odpowiednio:

• renty z tytułu niezdolności do pracy - w związku z wypadkiem przy pracy lub
• renty z tytułu niezdolności do pracy - w związku z chorobą zawodową.