Gazeta Podatkowa nr 59 (891) z dnia 23.07.2012

Dokumenty dla pracownika występującego o rentę

Chęć wystąpienia przez pracownika z wnioskiem o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy nakłada na pracodawcę dodatkowe obowiązki dotyczące dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczenia. Nieprawidłowa ich realizacja może skutkować roszczeniami ze strony pracownika oraz sankcjami ze strony ZUS.

Czy wypełniać wniosek?

Pracodawcy często zgłaszają wątpliwości, czy muszą wypełniać wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, o ile pracownik wystąpi z taką prośbą. Należy wyjaśnić, że pracodawcy zobowiązani są do przygotowania, za zgodą pracownika, wspomnianego wniosku i złożenia go w organie rentowym na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłków chorobowych. Obowiązek ten wynika z art. 125 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną, który ma zastosowanie także wobec innych płatników składek, z wyjątkiem zleceniodawców, osób fizycznych zatrudniających pracowników, niewypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz płatników opłacających składki tylko za siebie lub osoby współpracujące.

Wypełniając stosowny wniosek (ZUS Rp-1R) pracodawcy zapominają niekiedy o wpisaniu daty jego sporządzenia. Tymczasem data ta jest równoważna z datą zgłoszenia wniosku o rentę, a ta z kolei jest o tyle ważna, że ewentualne świadczenie będzie mogło być wypłacone poczynając od dnia powstania prawa do niego, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Przed przekazaniem wniosku do ZUS pracodawca powinien również sprawdzić poprawność jego wypełnienia przez pracownika oraz to, czy formularz został podpisany przez wnioskodawcę w odpowiednich miejscach - na końcu II i III jego części.

Zaświadczenie o wynagrodzeniu

Płatnicy składek, w tym pracodawcy, zobowiązani są też do wystawiania zaświadczeń o wysokości przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaconego za okresy, za które przychód ten przysługuje, jak również o wysokości wypłaconych wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, świadczeń i zasiłków oraz innych należności, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej. Zaświadczenia takie wystawiane są na druku ZUS Rp-7 i dołączane m.in. do wniosków rentowych.

Wystawiając formularz trzeba pamiętać o tym, że:

• nie należy pozostawiać w nim pustych miejsc - jeżeli określony punkt lub fragment druku nie dotyczy danej osoby, należy przekreślić go wyraźną linią lub wpisać w nim odpowiednio jedno ze stwierdzeń: "nie", "nie pobierał", "nie dotyczy",
   
• w przypadku zatrudnienia wykonywanego przed 15 listopada 1991 r. w pkt 1 zaświadczenia wymagane jest podanie wymiaru czasu pracy, w jakim zatrudniony był pracownik,
   
• ustalając, czy dany składnik podlegał oskładkowaniu, powinny być brane pod uwagę przepisy obowiązujące w okresie, gdy miała miejsce jego wypłata - pomocnym tu będzie informator pt. "Składniki przychodu pracowników podlegające wliczeniu do podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych" dostępny na stronie internetowej ZUS (www.zus.pl),
   
• jeżeli brak pewności, czy określony składnik trzeba uwzględnić w zaświadczeniu, nie należy wpisywać go w tabeli znajdującej się w pkt 3, tylko w pkt 6 druku (uwagi) z podaniem kwoty, daty i tytułu wypłaty oraz okresem, za jaki przysługiwał,
   
• w pkt 5 zaświadczenia należy podać rodzaj dokumentów, na podstawie których zostało ono wystawione.

Czasami niezbędne załączniki

Jeżeli z uwagi na brak miejsca w zaświadczeniu o zarobkach nie można podać pełnej wymaganej informacji, pracodawca powinien sporządzić i dołączyć do niego oddzielne załączniki. Najczęściej taka sytuacja występuje wówczas, gdy po 14 listopada 1991 r. pracownikowi wielokrotnie były wypłacane zasiłki chorobowe lub opiekuńcze, albo po 28 lutego 1995 r. - wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy.

Należy pamiętać, iż adnotacja o dołączeniu załącznika lub załączników powinna być umieszczona w pkt 6 druku ZUS Rp-7, a same załączniki muszą być opieczętowane i podpisane przez osoby wystawiające zaświadczenie o zarobkach.

Wywiad zawodowy

Następnym z formularzy wystawianych przez pracodawcę zatrudniającego pracownika występującego o rentę z tytułu niezdolności do pracy jest druk ZUS N-10 - "Wywiad zawodowy". Jest to forma ankiety dotycząca kwalifikacji zawodowych danej osoby, rodzaju oraz charakteru wykonywanej przez nią ostatnio pracy, jak również warunków pracy. W druku tym podaje się także datę badania wstępnego oraz datę ostatniego badania okresowego i termin jego ważności.

Jeżeli u pracodawcy utworzona jest służba BHP, to odpowiedzi na poszczególne pytania powinny być skonsultowane z inspektorem BHP, na potwierdzenie czego opieczętowuje on wywiad swoją pieczątką imienną oraz podpisuje.

Omawianego druku nie wypełnia się jednak, jeśli został on już złożony przez pracownika podczas starań o świadczenie rehabilitacyjne.

Protokół powypadkowy

Jeżeli pracownik występuje o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy (tzw. renty wypadkowej), do wniosku musi być dołączony dodatkowo protokół powypadkowy potwierdzający, że dane zdarzenie zostało uznane za taki wypadek. W przypadku braku protokołu lub nieuznania w nim zdarzenia za wypadek przy pracy ZUS, w oparciu o art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.), odmówi bowiem przyznania renty z ubezpieczenia wypadkowego.

Wspomniany protokół sporządzany jest przez zespół powypadkowy powoływany przez pracodawcę.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. nr 237, poz. 1412)