Gazeta Podatkowa nr 18 (1372) z dnia 2.03.2017

Wyższe progi zarobkowe dla osób uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego

Osoby spełniające warunki do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego z reguły otrzymują je w kwocie ryczałtowej. Jeśli jednak są aktywne zawodowo ich świadczenie może ulec zmniejszeniu, a nawet zawieszeniu. Uzależnione to jest od tego, czy uzyskiwane z tytułu aktywności zawodowej przychody przekraczają ustalone limity, które - podobnie jak wysokość samego świadczenia - zmieniają się z dniem 1 marca każdego roku.

Kwota świadczenia

Wysokość świadczenia przedemerytalnego została ustalona w kwocie ryczałtowej, określonej w art. 3 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Wyjątek stanowią świadczenia należne osobom, które nabyły prawo do świadczenia przedemerytalnego w związku z ustaniem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W takim bowiem przypadku przyznane świadczenie przedemerytalne nie może być wyższe od ostatnio otrzymywanej renty.

Kwota przyznanego świadczenia następnie zmienia się co roku z dniem 1 marca za sprawą waloryzacji, przeprowadzanej na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną. Z założenia polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia w wysokości przysługującej na ostatni dzień lutego danego roku przez obowiązujący w tym roku wskaźnik waloryzacji.

Tegoroczną waloryzacją zostaną objęte świadczenia, do których prawo powstało przed 1 marca 2017 r. Wskaźnik waloryzacji wynosi 100,44% (Komunikat MRPiPS z dnia 10 lutego 2017 r.; Mon. Pol. poz. 187), a więc po zwaloryzowaniu kwota ryczałtowa świadczenia przedemerytalnego wyniosłaby 1.034,39 zł (tj. 1.029,86 zł × 100,44%). W tym roku jednak została ona podniesiona do kwoty 1.040 zł. Stało się tak za sprawą ustawy z dnia 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 2), zwanej dalej ustawą nowelizującą.

Treść ujednoliconych przepisów prawnych dostępna jest w serwisie www.przepisy.gofin.pl.

Progi zarobkowe

Osoby uprawnione do świadczenia przedemerytalnego mogą podejmować działalność zarobkową. Przy czym muszą się liczyć z tym, że uzyskiwane z tego tytułu przychody mogą być podstawą do zmniejszenia wysokości, a nawet zawieszenia świadczenia. Jeżeli kwota przychodu, w rozumieniu art. 104 ustawy emerytalnej, przekracza miesięcznie:

• graniczną kwotę przychodu, wynoszącą 70% przeciętnego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych - świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu,
   
• dopuszczalną kwotę przychodu, wynoszącą 25% przeciętnego wynagrodzenia, o którym była mowa, ale nie jest wyższa od granicznej kwoty przychodu - świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu o kwotę tego przekroczenia, z zachowaniem prawa do ustalonej przez ustawodawcę tzw. gwarantowanej kwoty świadczenia.

Co istotne, ustalone limity przychodów obowiązują w całym roku rozliczeniowym, obejmującym okres od 1 marca do ostatniego dnia lutego następnego roku kalendarzowego.

Przeciętne wynagrodzenie w go spodarce narodowej w 2016 r. ukształtowało się na poziomie 4.047,21 zł (Komunikat Prezesa GUS z dnia 9 lutego 2017 r.; Mon. Pol. poz. 183), a zatem wzrosło w stosunku do takiego wynagrodzenia z 2015 r. (wówczas wynosiło 3.899,78 zł). Oznacza to, że od 1 marca 2017 r. zwiększeniu uległy również progi zarobkowe dla osób uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego, które zaokrąglane są do 10 groszy w górę (patrz tabela).

Gwarantowana kwota świadczenia

Jak wspomniano wcześniej, w przypadku gdy kwota świadczenia przedemerytalnego w wyniku zmniejszenia (o kwotę przekroczenia dopuszczalnej kwoty przychodu) okazałaby się niższa od tzw. gwarantowanej kwoty świadczenia, określonej w art. 5 ust. 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, należne świadczenie przedemerytalne wypłacane jest w tej gwarantowanej wysokości.

Podobnie jak samo świadczenie przedemerytalne, gwarantowana jego kwota z założenia ulega zwiększeniu za sprawą waloryzacji, przeprowadzanej na zasadach określonych w ustawie emerytalnej, a więc poprzez pomnożenie jej wartości z ostatniego dnia lutego danego roku przez obowiązujący w tym roku wskaźnik waloryzacji.

Jednak, tak jak w przypadku świadczenia przedemerytalnego, ustawodawca przewidział w tym roku podwyżkę gwarantowanej kwoty świadczenia do konkretnej kwoty, która za sprawą ustawy nowelizującej od 1 marca 2017 r. wynosi 520 zł.

Zakończenie roku rozliczeniowego

Dzień podwyżek świadczenia przedemerytalnego oraz kwot wpływających na jego zawieszenie lub zmniejszenie, tj. dzień 1 marca 2017 r. jest jednocześnie pierwszym dniem nowego roku rozliczeniowego. Zakończenie poprzedniego roku rozliczeniowego natomiast wiąże się z pewnymi obowiązkami nałożonymi przez ustawodawcę zarówno na samych świadczeniobiorców, jak i zatrudniające ich podmioty.

Co prawda osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne jest zobowiązana niezwłocznie powiadomić organ rentowy o osiąganiu przychodu oraz o jego wysokości. Dodatkowo jednak po zakończeniu roku rozliczeniowego, w terminie do dnia 31 maja następnego roku, musi powiadomić ZUS o wysokości przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych w kolejnych miesiącach tego roku. Obowiązek ten spoczywa odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy lub innym płatniku składek, a w przypadku osoby pełniącej służbę - na właściwej jednostce organizacyjnej.

O przychodach uzyskanych w okresie od 1 marca 2016 r. do 28 lutego 2017 r. należy powiadomić ZUS w terminie do 31 maja 2017 r.

Pozwoli to na rozliczenie przychodu uzyskanego przez świadczeniobiorcę w minionym roku rozliczeniowym. Przeprowadzane jest ono, na zasadach określonych w art. 6a i 6b ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, w formie rozliczenia rocznego lub miesięcznego, w zależności od tego, która z nich jest dla świadczeniobiorcy korzystniejsza.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 30.04.2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.)