Gazeta Podatkowa nr 29 (1591) z dnia 11.04.2019

Rozliczanie przychodu osób na świadczeniu przedemerytalnym

Osoba uprawniona do świadczenia przedemerytalnego, która uzyskuje dodatkowe przychody, musi się liczyć z tym, iż w zależności od ich wysokości świadczenie to może być wypłacane w zmniejszonej wysokości, a nawet zawieszone. Ostateczne rozliczenie uzyskanego przychodu następuje jednak po zakończeniu roku rozliczeniowego. Dokonywane jest ono w formie rocznej lub miesięcznej, w zależności od tego, która z nich jest dla świadczeniobiorcy korzystniejsza.

Osiąganie przychodu

Jeżeli kwota przychodu uzyskiwanego przez osobę uprawnioną do świadczenia przedemerytalnego przekracza miesięcznie:

• dopuszczalną kwotę przychodu, ale nie jest wyższa od granicznej kwoty przychodu - świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę tego przekroczenia, z zachowaniem prawa do tzw. gwarantowanej kwoty świadczenia (patrz tabela),
   
• graniczną kwotę przychodu - świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu.

Na pobierane świadczenie nie ma natomiast wpływu przychód, który miesięcznie nie przekracza dopuszczalnej kwoty przychodu. Przy czym chodzi tu o przychód, o którym mowa w art. 104 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną, a więc osiągany z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu tzw. służby mundurowej.

Przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu, w którym został wypłacony. Jednak przy jego ustalaniu nie uwzględnia się kwot należnych za okres przed dniem, od którego ustalono prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Obowiązek informacyjny

Świadczenia przedemerytalne dla osób aktywnych zawodowo są odpowiednio: wypłacane w pełnej należnej wysokości, stosownie zmniejszane albo zawieszane - na bieżąco, w oparciu o informacje o osiąganiu przychodu i o wysokości tego przychodu.

Stosowne powiadomienie zarówno sami świadczeniobiorcy, jak i ich pracodawcy i zleceniodawcy lub inni płatnicy składek, a w przypadku osób pełniących służbę - właściwe jednostki organizacyjne, powinni/y przekazać do ZUS niezwłocznie po podjęciu pracy przez osobę uprawnioną do świadczenia.

Natomiast po zakończeniu roku rozliczeniowego, w terminie do dnia 31 maja następnego roku, te same osoby i podmioty zobowiązane są do przekazania do organu rentowego powiadomienia o wysokości przychodu uzyskanego przez świadczeniobiorcę w roku rozliczeniowym, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych w kolejnych miesiącach tego roku. Służy ono do ostatecznego rozliczenia przychodu, które następuje po zakończeniu roku rozliczeniowego.

Co istotne, rok rozliczeniowy dla osób uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego obejmuje okres od dnia 1 marca każdego roku do ostatniego dnia lutego następnego roku.

Rozliczenie roczne lub miesięczne

ZUS dokonuje rozliczenia przychodu w formie rozliczenia rocznego i miesięcznego, na zasadach określonych w art. 6a i 6b ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, a następnie przyjmuje opcję korzystniejszą dla świadczeniobiorcy.

» rozliczenie roczne

W celu dokonania rozliczenia rocznego organ rentowy ustala łączną kwotę przychodu osiągniętą w okresie roku rozliczeniowego i porównuje ją z roczną:

• dopuszczalną kwotą przychodu,
   
• graniczną kwotą przychodu.

Okres, z którego ustala się te kwoty, może w danym roku rozliczeniowym ulec odpowiedniemu skróceniu (patrz ramka).

Jeżeli kwota przychodu uzyskana w roku rozliczeniowym:

• przekroczyła roczną dopuszczalną kwotę przychodu, ale nie była wyższa od rocznej granicznej kwoty przychodu, ustala się łączną kwotę zmniejszenia w tym roku o kwotę tego przekroczenia, z zachowaniem rocznej gwarantowanej kwoty świadczenia,
   
• przekroczyła roczną graniczną kwotę przychodu, przyjmuje się, że w roku rozliczeniowym świadczenie przedemerytalne podlegało zawieszeniu.

Następnie analizowane jest, w jakiej wysokości zostało wypłacone świadczenie przedemerytalne w roku rozliczeniowym. Jeśli w innej niż wynikająca z rozliczenia, wówczas w przypadku gdy kwota wypłaconych świadczeń:

• była wyższa od kwoty wynikającej z rozliczenia - ZUS ustala kwotę nienależnie pobranych świadczeń i dochodzi jej zwrotu na zasadach przewidzianych w ustawie emerytalnej,
   
• była niższa od kwoty wynikającej z rozliczenia - ZUS dokonuje zwrotu kwoty świadczenia.

» rozliczenie miesięczne

Przy dokonywaniu rozliczenia miesięcznego organ rentowy ustala kwoty przychodu osiągnięte przez osobę uprawnioną do świadczenia przedemerytalnego w okresie kolejnych miesięcy roku rozliczeniowego i porównuje je z dopuszczalną i graniczną kwotą przychodu, stosując zasady:

• skrócenia okresu podlegającego rozliczeniu oraz
   
• dochodzenia zwrotu nienależnie pobranych świadczeń lub
   
• zwrotu świadczeniobiorcy kwoty świadczenia,

analogiczne jak dla rozliczenia dokonywanego w formie rocznej.

Na ostateczne rozliczenie składa się wynik uzyskany w każdym z miesięcy, który porównywany jest z wynikiem rozliczenia w formie rocznej i ostatecznie przyjmowana jest opcja korzystniejsza dla świadczeniobiorcy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 30.04.2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2148 ze zm.)