Przyczyna wypowiedzenia w treści świadectwa pracy a świadczenie przedemerytalne

Firma wypowiedziała umowę o pracę zawartą z pracownikiem na czas określony na stanowisku projektanta. Przyczyną było niespełnienie oczekiwań pracodawcy co do jakości i terminowości wykonywania zadań. Pracownik domagał się aby w świadectwie podać, że nastąpiła likwidacja jego stanowiska pracy, ponieważ będzie ubiegał się o świadczenie przedemerytalne. Pracodawca nie dokonał takiego zapisu jako niezgodnego ze stanem faktycznym. Pracownik złożył pozew do sądu pracy przeciwko ZUS, który odmówił przyznania ww. świadczenia. Firma otrzymała pismo z sądu o wyjaśnienie czy w okresie 4 miesięcy od zwolnienia pracownika została zatrudniona na jego stanowisku inna osoba. Zatrudnienie nowego pracownika w firmie nastąpiło dopiero po 10 miesiącach. Czy w tej sytuacji sąd może zarzucić, że była to jednak likwidacja stanowiska?

Pracodawca nie ma powodu do obaw. To pracownik musi wykazać, że przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę była likwidacja stanowiska, gdyż to na nim spoczywa ciężar dowodu. W okolicznościach przedstawionych w pytaniu wydaje się to niemożliwe. Sądowi należy przedstawić faktyczną przyczynę zwolnienia pracownika.

Świadczenie przedemerytalne skierowane jest do osób, które nie są już zatrudnione i stanowi "pomost" między okresem zatrudnienia a uzyskaniem emerytury. Mogą je otrzymać osoby, które spełniają warunki określone w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.).

Świadczenie przedemerytalne przysługuje m.in. osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.), w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy:

• ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn lub
   
• posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn (co istotne w tym przypadku nie ma warunku osiągnięcia określonego wieku).

Dlatego też tak istotne dla byłego pracownika legitymującego się odpowiednim wiekiem i stażem jest wykazanie, że rozwiązanie jego umowy o pracę nastąpiło z przyczyn dotyczących pracodawcy np. z powodu likwidacji stanowiska pracy. Jeśli ze świadectwa pracy nie wynika ta okoliczność, a ZUS odmówił przyznania świadczenia, były pracownik mógł odwołać się do sądu. W toku postępowania przed sądem może wykazywać, że faktyczna przyczyna rozwiązania jego umowy o pracę była inna niż wskazana w świadectwie pracy. Spoczywa na nim w tym zakresie ciężar dowodu.

W okolicznościach przedstawionych w pytaniu, naszym zdaniem, powód, nie ma większych szans wykazania, że do wypowiedzenia doszło ze względu na likwidację stanowiska pracy. W odpowiedzi na wezwanie sądu pracodawca powinien podać, co było faktyczną przyczyną rozwiązania umowy o pracę z tym pracownikiem. Sąd rozpoznający odwołanie pracownika od decyzji ZUS nie może niczego zarzucać firmie, która nie jest stroną postępowania sądowego dotyczącego świadczenia przedemerytalnego. Natomiast sam fakt niezatrudnienia innej osoby na miejsce zwolnionego pracownika nie jest decydujący dla ustalenia przyczyny wypowiedzenia. Firma nie ma również żadnego obowiązku zatrudnienia nowych pracowników na miejsce zwolnionych, ani tym bardziej nie obliguje jej żaden termin.

Środkiem dowodowym pozwalającym udokumentować przed ZUS tryb zakończenia zatrudnienia jest świadectwo pracy. Sposób jego prawidłowego wypełnienia określają wyjaśnienia zawarte w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. nr 60, poz. 282 z późn. zm.). Zgodnie z zawartym w nich pouczeniem, w ustępie 3 lit. a) świadectwa pracy należy podać jeden z wymienionych w art. 30 § 1 K.p. trybów rozwiązania stosunku pracy. W razie ustania zatrudnienia za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia, także podmiot, z którego inicjatywy to nastąpiło. Jeśli dodatkową okolicznością jest rozwiązanie umowy z przyczyn dotyczących pracodawcy, to informację o tym fakcie należy zamieścić w ust. 3 lit. a) druku świadectwa. Powinność ta wynika z art. 97 § 2 K.p. obligującego pracodawcę do wskazania informacji niezbędnych do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego.

Wspomnijmy, że w świadectwie pracy nie podaje się przyczyn wypowiedzenia, gdy leżą one po stronie pracownika. W takim przypadku informację o ustaniu stosunku pracy należy ograniczyć do trybu rozwiązania umowy (ze wskazaniem podstawy prawnej) i podmiotu wypowiadającego.