Gazeta Podatkowa nr 40 (1811) z dnia 20.05.2021

Emerytura po zmarłym dla innego niż małżonek/dziecko członka rodziny

Ustawa emerytalna przyznaje prawo do niezrealizowanego świadczenia innym, niż małżonek i dzieci, członkom rodziny, niespełniającym uprawnień do renty rodzinnej, w przypadku gdy zmarły, mimo pobierania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, pozostawał na ich utrzymaniu.

STAN FAKTYCZNY:

Decyzją z października 2020 r. ZUS odmówił wnioskodawczyni (jako siostrzenicy) wypłaty świadczenia niezrealizowanego po zmarłej ciotce. W uzasadnieniu organ podniósł, że wnioskodawczyni nie spełnia warunków do przyznania renty rodzinnej, jak również zmarła nie pozostawała na jej utrzymaniu, bowiem posiadała własne źródło dochodu. Wnioskodawczyni złożyła odwołanie od decyzji.

Zmarła była uprawniona do emerytury i dodatku pielęgnacyjnego, łącznie w kwocie około 2.400 zł. Pozostawała pod stałą wieloletnią opieką wnioskodawczyni. Przez ostatni rok życia zmarłej wnioskodawczyni prowadziła z nią wspólne gospodarstwo domowe, mieszkała w domu zmarłej (mimo iż posiadała swoje mieszkanie). Dojeżdżała tylko czasami do własnego lokum po potrzebne ubrania czy pieniądze. Zmarła wymagała intensywnej opieki, gdyż nie chodziła, była osobą leżącą, co wiązało się z większymi potrzebami w postaci środków higienicznych, takich jak pieluchy i prześcieradła jednorazowe, podkłady, opatrunki i maści na odleżyny czy pościel.

Wnioskodawczyni utrzymywała zmarłą z własnej emerytury i emerytury męża oraz poczynionych oszczędności. Miesięcznie dokładała do emerytury zmarłej, którą na jej prośbę zarządzała. Potrzeby zmarłej wynikające ze stanu jej zdrowia znacznie przewyższały dochód uzyskiwany z emerytury. Wnioskodawczyni łożyła na środki podstawowego utrzymania ciotki, gdyż w połowie miesiąca środki finansowe pochodzące z emerytury zmarłej kończyły się. Ponadto przygotowywała posiłki, wspólnie z ciotką opłacała mieszkanie. Natomiast koszty utrzymania jej własnego mieszkania pokrywał jej mąż. Po śmierci ciotki wnioskodawczyni zorganizowała jej pogrzeb, pokrywając koszty z nim związane. Otrzymała zasiłek pogrzebowy, jednakże ten nie pokrył wszystkich wydatków z tego tytułu.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Okręgowy zmienił decyzję ZUS.

Zgodnie z art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej, w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone tą ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Przepis ten kreuje krąg osób uprawnionych do wypłaty niezrealizowanego świadczenia po zmarłym emerycie lub renciście i określa kolejność nabywania uprawnień z tego tytułu przez poszczególne osoby. Niezrealizowane świadczenie emerytalne lub rentowe w rozumieniu zacytowanego przepisu to takie świadczenie, do którego prawo zostało już ustalone lub co najmniej osoba uprawniona wystąpiła o nie jeszcze za życia, ale nie zostało ono jej wypłacone, niezależnie od przyczyn opóźnienia w wypłacie świadczenia.

Przedmiotem postępowania była kwestia, czy wnioskodawczyni przysługuje prawo do wypłaty emerytury po zmarłej jako świadczenia niezrealizowanego. Jako osoba bliska zmarłej pozostawała w kręgu osób należących do trzeciej grupy. Świadczenie należne po zmarłym wypłaca się innemu członkowi rodziny tylko wtedy, gdy spełnia on warunki do uzyskania renty rodzinnej lub gdy zmarły pozostawał na utrzymaniu tego członka rodziny.

Mając powyższe na uwadze, orzekający w sprawie Sąd nie zgodził się z argumentacją organu, że skoro zmarła otrzymywała emeryturę, to utrzymywała się sama. Taka uproszczona interpretacja uniemożliwiłaby w prawie każdym przypadku zastosowanie art. 136 ustawy emerytalnej wobec innych niż małżonek i dziecko członków rodziny zmarłego.

(wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 1 marca 2021 r., sygn. akt VIII U 2975/20)