Kiedy ZUS ustali emeryturę na nowych zasadach dla osoby urodzonej przed 1 stycznia 1949 r.?

W 2010 r. ZUS przyznał mi prawo do wcześniejszej emerytury i zawiesił jej wypłatę ze względu na wysokość osiąganego przychodu. Po ukończeniu 65 lat wystąpiłem o odwieszenie świadczenia, nadal kontynuując zatrudnienie. Czy będę mógł ubiegać się o przyznanie emerytury obliczonej według nowych zasad z uwagi na to, że pracowałem po ukończeniu wieku emerytalnego?

Nie. Ubezpieczonemu urodzonemu przed 1 stycznia 1949 r. spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej, tj. po ukończeniu wieku emerytalnego oraz udowodnieniu okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn, który:

• kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego oraz
   
• wystąpił z wnioskiem o emeryturę po 31 grudnia 2008 r.

wysokość emerytury, na wniosek ubezpieczonego, może być ustalona na nowych zasadach. Przy czym powołany przepis, dotyczy osób, które po raz pierwszy składają wniosek o emeryturę. Tak wynika z art. 55 ustawy emerytalnej. Zatem osoba, do której mają zastosowanie powyższe regulacje może zdecydować na jakich zasadach ma być obliczona emerytura (starych czy nowych). Po zgłoszeniu wniosku ZUS dokonuje obliczenia emerytury według nowych zasad oraz starych i podejmuje wypłatę emerytury, która jest kwotowo wyższa. Wniosek o obliczenie emerytury po nowemu jest równocześnie wnioskiem o obliczenie kapitału początkowego, który jest istotnym elementem nowej emerytury.

Przez określenie "wystąpienie z wnioskiem o emeryturę po raz pierwszy po 31 grudnia 2008 r." należy rozumieć jedynie skuteczne zgłoszenie wniosku, tj. takie, w wyniku którego nastąpiło ustalenie prawa do emerytury obliczonej na dotychczasowych zasadach.

W 2009 r. ubezpieczony urodzony 20 marca 1947 r. zgłosił wniosek o ustalenie prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. ZUS odmówił przyznania prawa do tej emerytury. Zainteresowany nadal więc kontynuował zatrudnienie. W grudniu 2012 r. (już po osiągnięciu 65 lat) ponownie złożył wniosek o emeryturę wnosząc o obliczenie jej po nowemu.

ZUS przyznał prawo do emerytury zgodnie z wnioskiem zainteresowanego i podjął wypłatę emerytury obliczonej po nowemu jako świadczenia korzystniejszego kwotowo, ponieważ kontynuował on ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego i w grudniu 2012 r. po raz pierwszy skutecznie zgłosił wniosek o emeryturę. Wniosku złożonego w 2009 r. nie uznano jako pierwszorazowy, ponieważ został załatwiony odmownie.

Jak już wyżej wskazano, warunkiem zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej jest kontynuowanie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych po osiągnięciu wieku emerytalnego. Warunek ten badany jest na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę. Oznacza to, że w sytuacji, gdy ubezpieczony zgłosi wniosek o emeryturę przed ukończeniem wieku emerytalnego, nie będzie spełniał warunków określonych w tym przepisie.

W październiku 2012 r. z wnioskiem o emeryturę wystąpił mężczyzna urodzony w listopadzie 1947 r. Zainteresowany posiadał 32 lata okresów składkowych, a od 5 lat prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. Zainteresowany zgłosił wniosek o przyznanie prawa do emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej oraz obliczenie jej według nowych zasad. ZUS wydał decyzję przyznającą prawo do emerytury od listopada 2012 r. i obliczył jej wysokość według dotychczasowych zasad. Ubezpieczony zgłosił wniosek o emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego, a zatem w dacie zgłoszenia wniosku nie spełniał warunku kontynuowania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych po osiągnięciu tego wieku. W związku z tym ZUS nie mógł przyznać emerytury na podstawie art. 55 i obliczyć jej zgodnie z wnioskiem zainteresowanego.

Dla zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej nie ma znaczenia jak długo osoba zainteresowana podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po osiągnięciu wieku emerytalnego oraz czy w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę była objęta tymi ubezpieczeniami.

W dniu 3 grudnia 2012 r. z wnioskiem o emeryturę wystąpił mężczyzna urodzony 27 listopada 1947 r. Wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę do 30 listopada 2012 r. We wniosku o emeryturę zaznaczył, że świadczenie ma być obliczone według nowych zasad. Pomimo tego, że wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym tylko przez krótki okres po ukończeniu wieku emerytalnego i nie podlegał tym ubezpieczeniom w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, ZUS przyznał prawo do emerytury i obliczył jej wysokość zgodnie z jego wnioskiem.

Kontynuowanie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych po osiągnięciu wieku emerytalnego nie oznacza konieczności nieprzerwanego pozostawania w ubezpieczeniu przed osiągnięciem wieku emerytalnego, na dzień osiągnięcia tego wieku oraz w okresie bezpośrednio następującym po tym dniu.

W styczniu 2013 r. z wnioskiem o przyznanie po raz pierwszy emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej wystąpiła kobieta urodzona 5 maja 1947 r. Zainteresowana posiada następujące okresy ubezpieczenia: od 1 kwietnia 1970 r. do 31 marca 1980 r. (10 lat), od 1 grudnia 1989 r. do 30 listopada 1996 r. (7 lat) oraz od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2012 r. (3 lata).

Ubezpieczona wiek emerytalny ukończyła 5 maja 2007 r. i w tym dniu nie pozostawała w ubezpieczeniu. Z uwagi na to, że po osiągnięciu wieku emerytalnego kontynuowała zatrudnienie, ZUS przyznał prawo do emerytury zgodnie z wnioskiem zainteresowanej, jednak wysokość obliczył według dotychczasowych zasad z uwagi na to, że była ona korzystniejsza.

Osobie, której przyznano jakąkolwiek emeryturę obliczoną na dotychczasowych zasadach, czyli "po staremu" nie przysługuje prawo do zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej przy obliczaniu kolejnej emerytury, a tym samym jej wysokość nie może być ustalona według nowych zasad. Powyższe nie ma zastosowania do emerytur wojskowych i policyjnych. Osoby posiadające ustalone prawo do tych świadczeń, po udokumentowaniu odpowiedniego stażu, mogą ubiegać się o przyznanie emerytury na podstawie tego przepisu.

W grudniu 2010 r. z wnioskiem o przyznanie wcześniejszej emerytury wystąpił mężczyzna urodzony 3 stycznia 1946 r. ZUS przyznał prawo do emerytury i zawiesił jej wypłatę z uwagi na osiąganie przychodu przekraczającego 130% przeciętnego wynagrodzenia. Po osiągnięciu 65 lat zainteresowany wystąpił do ZUS o podjęcie wypłaty zawieszonej emerytury i nadal kontynuował zatrudnienie. W listopadzie 2012 r. po zakończeniu zatrudnienia wystąpił o przyznanie emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej i obliczenie jej wysokości według nowych zasad.

ZUS odmówił przyznania prawa do emerytury oraz jej obliczenia zgodnie z wnioskiem, ponieważ zainteresowany posiada już prawo do emerytury obliczonej według starych zasad. W takim przypadku osoba, która po przyznaniu emerytury przez okres co najmniej 30 miesięcy podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym może ubiegać się o obliczenie kolejnej emerytury, tj. po ukończeniu wieku emerytalnego. Wówczas ZUS zastosuje do jej obliczenia nową kwotę bazową.

Przedstawiona w przykładzie zasada może mieć również zastosowanie do Czytelnika, jeżeli będzie legitymował się 30-miesięcznym stażem.

Ustalenie wysokości emerytury dokonywane jest na wniosek ubezpieczonego, jednakże przepis art. 55 ustawy emerytalnej nie przewiduje możliwości wielokrotnego wyboru pomiędzy obliczeniem wysokości emerytury według starych lub nowych zasad.

W listopadzie 2011 r. ZUS przyznał prawo do emerytury 61-letniej kobiecie. Zainteresowana we wniosku o emeryturę zaznaczyła, że ZUS ma sprawdzić czy obliczenie emerytury według nowych, czy starych zasad będzie korzystniejsze kwotowo.

ZUS po wyliczeniu obu wariantów podjął wypłatę emerytury obliczonej na dotychczasowych zasadach.

W styczniu 2013 r., po rozwiązaniu stosunku pracy, zainteresowana zgłosiła wniosek o doliczenie przepracowanego okresu oraz podjęcie wypłaty emerytury obliczonej według nowych zasad. ZUS przeliczył wysokość dotychczasowej emerytury uwzględniając wnioskowany okres oraz odmówił przeliczenia tego świadczenia po nowemu.